در سال های اخیر، شاید شما هم در شبکه های اجتماعی و پیام رسان ها از سوی دوستانتان دعوت شده اید که در پای نتورک ثبت نام و فعالیت کنید و برایتان این سوال پیش آمده باشد که پای نتورک چیست و چرا این روز ها سر و صدا به پا کرده است. در واقع پای نتورک یکی از پروژه های معروف است که با وعده استخراج ارز دیجیتال از طریق گوشی موبایل شروع به کار کرد. این پروژه به کاربران قول داد که با استفاده از یک اپلیکیشن موبایل، می توانند در فرآیند اعتبارسنجی بلاک های جدید شرکت کنند و در عوض، پاداشی به صورت ارز دیجیتال پای کوین (Pi coin) دریافت کنند. با این وعده، پای نتورک توانست توجه و جذب تعداد زیادی کاربر را به خود جلب کند.
با این حال، با وجود گذشت چند سال از آغاز این پروژه، هنوز ارز دیجیتال پای در صرافی ها لیست نشده و کاربران قادر به خرید و فروش آن نیستند. در این مقاله از آکادمی شمسیان به بررسی کامل پروژه پای نتورک خواهیم پرداخت و به این سوال پاسخ می دهیم که آیا این پروژه کلاهبرداری است یا خیر. اگر تمایل دارید بیشتر با تاریخچه و ویژگی های این پروژه آشنا شوید، تا پایان این مطلب همراه ما باشید.
چگونه پای نتورک به وجود آمد؟
تاریخچه پای نتورک به سال ۲۰۱۸ برمی گردد، زمانی که توسعه این پروژه با هدف ایجاد یک ارز دیجیتال برای استفاده روزمره آغاز شد. در تاریخ ۱۴ مارس ۲۰۱۹، وایت پیپر و اپلیکیشن پای نتورک منتشر شد و این روز به عنوان «روز پای (Pi Day)» شناخته شد.
دو بنیانگذار اصلی این پروژه، نیکولاس کوکالیس و چنگ دیائو فن هستند که هر دو تحصیلات دکترا را در دانشگاه استنفورد به پایان رسانده اند. نیکولاس کوکالیس به عنوان مدیر تکنولوژی و چنگ دیائو فن به عنوان مدیر محصول، هم اکنون مسئولیت هدایت و توسعه این پروژه را بر عهده دارند.
نیکولاس کوکالیس در سال ۲۰۱۸ مدرس اولین کلاس اپلیکیشن های غیرمتمرکز در دانشگاه استنفورد بود و تحقیقات او بر روی ترکیب سیستم های توزیع شده و تعامل انسان و کامپیوتر متمرکز بود تا بتواند ارز دیجیتال را به زندگی روزمره مردم وارد کند. از سوی دیگر، چنگ دیائو فن در زمینه علوم انسانی تحصیل کرده و تمرکز تحقیقاتش بر روی تعامل انسان و کامپیوتر و استفاده از تکنولوژی برای ایجاد تغییرات مثبت در رفتارها و جوامع انسانی است.
این دو بنیانگذار با دوراندیشی و تلاش برای ادغام تکنولوژی در زندگی روزمره، سعی در راه اندازی پروژه ای داشتند که می تواند مفهوم ارز دیجیتال را برای عموم مردم قابل دسترس تر کند و برای مشاهده قیمت فعلی آن باید به سایت رسمی این پروژه ارز دیجیتال مراجعه کنید.
پای نتورک چیست؟
شبکه پای (Pi Network) یک ترکیب از رمز ارز، اپلیکیشن و یک طرح بازاریابی چند سطحی (MLM) است که ادعا می کند اولین ارز دیجیتال دنیا را دارد که می توان آن را با گوشی موبایل استخراج کرد. به گفته این شبکه، استخراج توکن Pi بدون نیاز به مصرف باتری و تنها با یک گوشی هوشمند امکان پذیر است.
به طور خلاصه، پای نتورک یک ارز دیجیتال است که:
خودش را به عنوان اولین ارز دیجیتال قابل استخراج با گوشی معرفی می کند.
هنوز عرضه نشده و تاریخ دقیقی برای عرضه آن مشخص نیست.
هیچ بلاک چین و کیف پول مشخصی ندارد.
هیچ امکان خرید و فروش واقعی برای آن وجود ندارد.
شهرتش را بیشتر مدیون تبلیغات و شبکه های اجتماعی است.
وب سایت رسمی Pi Network هم این ادعا را تأیید می کند، به طوری که در صفحه اول آن نوشته شده «اولین ارز دیجیتالی که می توانید آن را روی گوشی خود استخراج کنید». اما، این ادعا چندان هم درست نیست و دلایل آن در قسمت های بعدی بررسی خواهند شد.
توسعه دهندگان این پروژه هنوز تعداد کوین های در گردش و سقف عرضه توکن را اعلام نکرده اند. همچنین، به دلیل نبود فهرست توکن پای در صرافی ها، هیچ داده تاریخی برای بررسی عملکرد آن موجود نیست. قابل ذکر است که در تاریخ ۲۹ دسامبر ۲۰۲۲، صرافی هوبی گلوبال اعلام کرد که پای نتورک به زودی در این صرافی لیست خواهد شد و پس از این خبر، ارزش توکن پای به طور موقت ۴۶۱.۳ درصد افزایش یافت. اما تیم پای نتورک به سرعت اعلام کرد که مجوزی برای فهرست شدن توکنش در صرافی ها نداده است.
در واقع، چیزی که باعث محبوبیت پای نتورک شده، همین ایده است که می توان توکن آن را فقط با نصب یک اپلیکیشن روی گوشی استخراج کرد. این در حالی است که ارزهای معروفی مانند بیت کوین نیاز به سخت افزارهای قوی و توان پردازشی زیادی دارند. ایده استخراج با گوشی برای بسیاری جذاب به نظر می رسید؛ اما در عمل، بدون برنامه ریزی دقیقی که این پروژه باید ارائه می کرد، شواهد نشان می دهد که پای نتورک به یک پروژه کلاهبرداری تبدیل شده است.
در ادامه، به بررسی این مسئله می پردازیم که چرا پای نتورک ممکن است کلاهبرداری باشد.
آیا پای نتورک کلاهبرداری است؟
موضوع این است که آیا پای نتورک واقعاً کلاهبرداری است یا نه. برخی افراد می گویند از آن جا که پای نتورک از کاربران پولی نمی گیرد، نمی تواند کلاهبرداری باشد. ولی باید به دو نکته مهم توجه کنید: اول، کاربران وقت و انرژی زیادی برای کسب توکن پای صرف می کنند و دوم، حتی اگر پروژه پولی از کاربران نگیرد، این دلیل نمی شود که نتواند از آن ها سوء استفاده کند.
با وجود اینکه سازندگان پای نتورک در تلاشند اعتبار پروژه خود را ثابت کنند، شواهدی وجود دارد که نشان می دهد این پروژه در آغاز بیشتر یک طرح تبلیغاتی بدون پشتوانه فنی بوده است.
چند دلیل وجود دارد که کارشناسان به پای نتورک مشکوک هستند:
۱. محدودیت های فنی: پای نتورک ادعا می کند که می توان با گوشی موبایل ارز دیجیتال استخراج کرد، اما استخراج واقعی به قدرت پردازشی بالایی نیاز دارد که گوشی های هوشمند معمولی نمی توانند فراهم کنند. دستگاه های تخصصی برای استخراج طراحی شده اند که بهتر و با مصرف انرژی کم تری عمل می کنند.
۲. عدم پایبندی به نقشه راه: پای نتورک وعده داده بود که فازهای مختلفی را در تاریخ های مشخصی راه اندازی کند، ولی هیچ کدام از این تاریخ ها عملی نشده است. وب سایت پای نتورک همچنان اخبار جدیدی درباره توسعه پروژه منتشر می کند، ولی این اخبار ممکن است فقط جنبه تبلیغاتی داشته باشند.
۳. شباهت به پروژه های هرمی: نحوه عملکرد پای نتورک مشابه پروژه های کلاهبرداری هرمی است، زیرا کاربران را تشویق به دعوت از دیگران و کسب پاداش می کند. هرچند پای نتورک از کاربران پولی نمی گیرد، ولی همیشه احتمال وقوع کلاهبرداری در چنین طرح هایی وجود دارد.
۴. نداشتن پشتوانه مالی: پای نتورک اطلاعات شفافی درباره هزینه ها و تأمین مالی خود ارائه نکرده و به نظر می رسد که این پروژه تاکنون شراکتی با پروژه های معتبر نداشته است. این می تواند نشان دهنده احتمال جعلی بودن پروژه باشد.
۵. لیست نشدن ارز پای: تا بهمن ماه ۱۴۰۳، ارز Pi در هیچ صرافی معتبر فهرست نشده و امکان خرید و فروش آن وجود ندارد. اگرچه گفته شده که این توکن قرار است به زودی در صرافی های معتبر لیست شود، ولی عدم لیست شدن آن تاکنون باید مد نظر قرار گیرد.
به طور کلی، با توجه به این نکات، برخی از کارشناسان نسبت به پای نتورک نگرانی هایی دارند و آن را به عنوان یک پروژه مشکوک تلقی می کنند.
نحوه استخراج پای نتورک
پای نتورک با یک اپلیکیشن ساده کار می کند که در آن یک دکمه وجود دارد. کاربران با زدن این دکمه، فرآیند استخراج ارز پای را شروع می کنند. به محض زدن دکمه، یک شمارش معکوس ۲۴ ساعته آغاز می شود و پس از اتمام این زمان، کاربر باید دوباره وارد برنامه شده و دکمه را فشار دهد تا ادامه استخراج انجام شود. کاربرانی که زودتر به پای نتورک ملحق شده اند، استخراج بیشتری در هر ساعت خواهند داشت و همچنین می توانند با دعوت از دیگران، سرعت استخراج خود را افزایش دهند.
کاربران در اپلیکیشن پای نتورک به چهار دسته تقسیم می شوند:
پیشگام یا پایونیر (Pioneer): کاربرانی که با زدن دکمه، ارز پای را استخراج می کنند.
مشارکت کننده (Contributor): کاربرانی که بین سه تا پنج کاربر دیگر را به دایره امن خود اضافه کنند، می توانند به ازای هر کاربر جدید ۰.۲ پای بیشتر در هر ساعت استخراج کنند.
سفیر (Ambassador): کاربرانی که با کد دعوت خود، کاربران جدیدی به اپلیکیشن معرفی کنند، می توانند تا ۲۵ درصد استخراج ساعتی خود را افزایش دهند.
گره یا نود (Node): کاربرانی که نرم افزار Pi node را روی کامپیوتر خود اجرا می کنند. اما این نرم افزار در حال حاضر در مرحله آزمایشی است.
بسته به نوع فعالیتی که هر کاربر در پای نتورک دارد، ممکن است در یک یا چند دسته مختلف قرار گیرد. برای مثال، اگر کاربری علاوه بر استخراج با زدن دکمه، دایره امنی تشکیل دهد و کاربران جدیدی را به برنامه دعوت کند، می تواند همزمان به عنوان پیشگام، مشارکت کننده و سفیر شناخته شود. اما در حال حاضر، ارز پای کوینی که به این روش ها به دست می آید، امکان انتقال، برداشت، معامله یا تبدیل به سایر ارزهای دیجیتال را ندارد.
در نهایت
پای نتورک با وعده استخراج ارز دیجیتال از طریق گوشی های موبایل توانسته کاربران زیادی را جذب کند. اما پس از چند سال از شروع این پروژه، هنوز وعده های کلیدی خود مانند راه اندازی مین نت و عرضه توکن Pi را عملی نکرده است. به علاوه، مشکلات فنی در فرآیند استخراج ارز دیجیتال و عدم شفافیت مالی نیز نگرانی هایی را ایجاد کرده اند. همچنین، عدم پایبندی به نقشه راه و شباهت به پروژه های هرمی نیز به شواهدی اضافه می شود که احتمال تقلب در این پروژه را بالا می برد. به طور کلی، با توجه به این نکات، آینده پای نتورک و قابلیت های واقعی آن همچنان مشکوک باقی مانده است.
